Sundalo - Sa Aking Karanasan

Maliit pa lang kaming magkakapatid, isinasama na kami ng tatay kong sundalo sa paninirahan sa isang kampo sa Mindanao. Nakakaawa kasi si tatay kung mag-isa lang siya sa kampo. At mas iba talaga kapag buo ang pamilya. Marami din namang mga sundalo ang nagdadala ng pamilya sa kampo kaya nakisabay na rin siguro sa agos at nakapagdesisyon nang ganoon si nanay.

Larawan kuha mula sa net.

Lumaki kami kasama ang mga sundalo. Kung saan sila madidestino, ay kasama din kaming mga pamilya. Natirhan namin ang South Cotabato, Davao del Sur, North Cotabato, at Maguindanao. Kaya hindi na bago sa amin kung marami kaming paaralan at kahit kaming magkakapatid ay hindi pare-pareho ng ALMA MATER.

Lahat kaming mga bata sa kampo, iniidolo ang trabaho ng aming mga tatay. Bakit? Dahil ginagawa nila ang kanilang makakaya para ilihis ang mga taong nais manggulo at para hindi masaktan ang mga sibilyan.

Ang magandang tanawin na ito ay matatagpuan sa Maguindanao.

Mula sa mga rebelde, nagkaroon nang sagupaan ang mga sundalo sa Moro National Liberation Front (MNLF) sa probinsiya ng Maguindanao at ilang bayan sa North Cotabato. May pagkakataon pa nga na kaming mga kabataan ang nagdadala ng bala ng kanyon mula sa taguan nito para ibigay sa gunner na siyang hihila ng tali para ito paputukin. Iyon ay dahil wala ang mga tatay namin at kakaunti ang mga sundalong naiwan sa kampo.

Noong naging integrated ang MNLF at nagkaroon ng Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM), medyo mapayapa na. Ngunit, ilang buwan lang ang itinagal nito dahil dumating ang isang sigalot kung saan ang mga Moro Islamic Liberation Front (MILF) ang naging katunggali ng pinagsanib na puwersa ng AFP at Integrated MNLF.

Taong 2000, kasagsagan ng mga giyera sa Maguindanao, napadaan kami sa isang eskuwelahan sa bandang Buldon. Kagagaling lang namin noon sa isang school press contest na idinaos sa Visayas at tanging ito lang ang daan (Marawi to Cotabato route) na malapit pauwi sa Parang, Maguindanao. Kahit ordinaryong eskuwelahan ito pero mararamdaman mo ang tensyon. Isa din kasi ito sa lugar na laging binobomba ng militar. Nakuha ng atensyon ko ang isang estudyante na may bitbit na baril. At animo'y galit sa akin nang malaman na ako'y anak ng sundalo. Ang mga kaklase niya ang pumigil at nagpatahan sa kanya. Narinig ko sa kanila na "Hindi yan kasali, Inosente yan". Estudyante lang din siya katulad ko pero may ipinaglalaban na siya.

All-Out-War! Matindi ang bakbakan. Ang rutang minsan kong nadaanan ay hindi na ligtas. Nag-aaral na ako sa kolehiyo nang nasugatan ang tatay ko sa isang engkuwentro. At sa semestral break ng klase ay ang uga nang pagsabog ng kanyon ang bumulaga sa bakasyon ko. Marami ang namatay. Ang ilan sa kanila, malapit na kaibigan ng tatay.

Minsan hindi ko maipaliwanag ang giyera sa Maguindanao. May pagkakataon kasi na kahit malapit na ang grupo ng mga rebelde sa kampo ay wala namang bakbakan na naganap.  Wika nga nila, "pag walang utos, walang giyera". Hindi ko rin maunawaan kung bakit pa kailangang mag-away gayong puwede naman palang mamuhay nang tahimik at walang gulo.

Ang Terorista at ang Bangsamoro Basic Law.
Marami akong nakasalamuha na mga Muslim. Karapat-dapat naman talaga sa kanila ang pagbabago at kapayapaan. Malamang ang BBL ang maging susi nito. Ganunpaman dahil ito ay isinusulong ng bandidong grupo, para sa akin, ito ay malabong mangyari. Paano ba maitatayo ang bandila ng kapayapaan kung ngayon pa lang ay marami nang dahas ang nagagawa nila? Huwag sanang kalimutan ang mga sibilyan na pinatay sa Lanao del Norte noon at maya't mayang pagsabog ng bomba na sibilyan ang puntirya sa ngayon. Paano na kaya kung ang kanilang lakas militar ay maging lehitimo? Paano na ang mga militar ng gobyerno? Kaya nga iisa lang ang tandang sa aming alagang manok dahil nagsasabong kapag dalawa sila.

Kung mula sa MNLF ay nabuo ang MILF, at dahil sa MILF ay may BIFF, hindi pa ba nadala ang gobyerno na mas lalong lumalaki ang problema? Nanganganak lamang ito. Mas malakas ang MILF kaysa MNLF, at mas tuso ang BIFF kaysa MILF, ano pa kaya ang kayang gawin ng susunod na sangay nito? Ang mga grupo na ito ay may kapasidad na magkanlong ng mga terorista at gumawa ng mga kaguluhan sa iba't ibang parte ng Mindanao.

Sang-ayon ako sa Bangsamoro Basic Law pero ang pakikipagbati sa isang grupo na alam naman natin kung ano ang istilo ng pamamahala at pananaw ay di ko sinasang-ayunan. Ang batas na ito ay dapat para sa mga Muslim na mapayapang naninirahan sa Mindanao at hindi para sa kapakanan ng iisang grupo. Isipin sana na hindi lahat ng muslim sa Mindanao ay kasapi ng MILF. 

Sana ay may pangmatagalang solusyon ang gobyerno para dito. Hindi iyong pansamantala lang. Iyong pulido at hindi tapal lang. Dahil kahit sabihing normal na lang ang giyera sa lugar na ito ay napapagod din ang aming mga tenga sa putok at iyakan.

Pagluluksa sa 44 Bayani ng PNP-SAF.
Nakikidalamhati ako sa mga namatay na pulis sa nangyaring sagupaan sa Mamasapano. Maraming Salamat at Saludo ako sa Inyo! Tunay kayong bayani sa mata ng buong sambayanan. Hangad ko din ang HUSTISYA sa inyong paglisan.

Para sa amin na may kapamilya at kamag-anak na nasa puwersa ng militar, ramdam namin ang pakiramdam nang mawalan ng mahal sa buhay dahil sa isang operasyong militar. Ganunpaman, ito ay aming napaghandaan dahil sa kanilang sinumpaang tungkulin at pagpapanatili ng kapayapaan. Hindi lamang sa magugulong bayan sa Maguindanao kundi sa buong parte ng Mindanao at ng bansa.

Salamat sa Pagbisita! Pope Francis

Bilang isang OFW, sa una pa lang, naging kabado rin ako at nag-aalala sa magiging kahihinatnan nang pagbisita sa Pilipinas ng pinakamaempluwensiyang tao sa mundo. Lalo na sa usaping seguridad at disiplina.

Ang Santo Papa ang siyang pinuno ng Simbahang Katolika. Ang pinakamataas na lider na ginagalang at nirerespeto ng buong mundo. Kaya hindi nakakapagtaka na ganoon na lang ang paghahandang ginawa ng pamahalaan at ng mga Pilipino. 

Sinasabing ang Pilipinas ay isang mahirap na bansa. Ngunit pagkatapos nang matagumpay na pagbisita ng Santo Papa sa Pilipinas ay naiba na ang naging pamantayan ko. Mayaman tayo! Sa puso, sa pagmamahal, sa pananalig, at sa pakikipagkapwa.

Kung ako ang Santo Papa ay ito ang magiging unang impresyon ko sa Pilipinas;

Paglabas ko pa lang ng eroplano at nilipad ng hangin ang sombrero ko - Malakas at Matitibay ang mga Pinoy! Kung ganito kalakas ang hangin na dadapo sa akin ay kailangan mo ngang kumain ng kanin araw-araw.

Pagbaba ng hagdanan at nakita ang mga postura ng kadete at mga taong sumasalubong - Elegante, Malinis at Disiplinado ang mga Pinoy.

Narinig ang kanta at pinanuod ang mga batang sumasayaw - Kuwela at Masayahin ang mga Pinoy! Moderno na ang mga Pinoy. Makabagong tugtog at sayaw ang nasilayan sa halip na luma ang inihanda ng mga kabataan.

Pagsakay sa sasakyan at habang binabagtas ang kalsada ay napalibutan ng mga taong nakataas ang kamay na may celphone, camera, at tablet. - Kakaiba nga talaga ang mga Pinoy! 

Halos magdamag na nakabukas ang telebisyon para lamang masundan ang convoy ng Santo Papa sa mga nakaraang araw. Kaya mas sobra pa ang bilang na anim na milyong tao ang nasa Luneta kung isama sa bilang kaming mga hindi nakadalo at mga OFW na nakiiyak, nakikaway, nakisigaw, at nakikanta sa mga screen ng mga telebisyon.

Sa paglisan ng Santo Papa, ay naiwan sa atin (kahit sa hindi katoliko) ang mataas na moralidad ng ating pananalig at pagkatao. Ang mga sakripisyo at paghihintay ay napalitan ng kasayahan at pag-asa. Sa panahon natin ngayon, sakto lamang na may dumating para muli tayong gabayan. Para tayong lampara na halos masaid ang lamang gas ngunit muling nalagyan para muling umilaw nang maliwanag.

Salamat sa Pagbisita Santo Papa. Sa kabila ng mga posibleng karahasan at hindi magandang panahon ay dumating ka sa Pilipinas. Tama ka, hindi ikaw ang Diyos at isa ka lang tao pero ang iyong gawi ay nagsisilbing inspirasyon at dapat naming tularan. Ang iyong mga aral ay di namin kakalimutan.

Embassy on Wheels 2015

Sa mga kababayan na may problema sa pasaporte, heto ang schedule ng Embassy on Wheels (EOW) dito sa Saudi Arabia sa taong 2015. (Heto ang link.)

Mangyari po lamang na bisitahin ang http://www.riyadhpe.dfa.gov.ph/ para kumuha ng appointment at sa iba pang karagdagang mga impormasyon.

#	DATE	CITY	VENUE	SERVICES
1	Jan 09-10 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
2	Jan 16-17 (Fri/Sat)	Al Khafji	TBA	Regular EOW
3	Jan 30-31 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
4	Feb 7 (Sat)	Riyadh	2nd Industrial City	Passport renewal only
5	Feb 13-14 (Fri/Sat)	Hafr Al Batin	Ramada Hotel	Regular EOW
6	Feb 20-21 (Fri/Sat)	Buraydah	Philippine International School, Buraydah	Regular EOW
7	Feb 27-28 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
8	Mar 6-7 (Fri/Sat)	Hail	Al Jabalain Hotel	Regular EOW
9	Mar 12-15 (Thu-Sun)	Sana'a, Yemen	Movenpick Hotel	Regular EOW
10	Mar 22-26 (Sun-Thu)	Al Khobar	Golden Tulip Hotel Al Khobar	Passport renewal only
11	Mar 27-28 (Fri-Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
12	Apr 3-4 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
13	Apr 10-11 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
14	Apr 18 (Sat)	Riyadh	2nd Industrial City	Passport renewal only
15	Apr 24-25 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
16	May 1-2 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
17	May 8-9 (Fri/Sat)	Al Jouf	Al Lagait Esteraha, Sakaka	Regular EOW
18	May 24-28 (Sun-Thu)	Al Khobar	Golden Tulip Hotel Al Khobar	Passport renewal only
19	May 29-30 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
20	Jun 5-6 (Fri/Sat)	Buraydah	Philippine International School, Buraydah	Regular EOW
21	Jun 14-18 (Sun-Thu)	Al Khobar	Golden Tulip Hotel Al Khobar	Passport renewal only
22	Jun 19-20 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
23	Jul 3-4 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
24	Jul 17-18 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
25	Jul 24-25 (Fri/Sat)	Hail	Al Jabalain Hotel	Regular EOW
26	Aug 1 (Sat)	Riyadh	2nd Industrial City	Passport renewal only
27	Aug 7-8 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
28	Aug 14-15 (Fri/Sat)	Buraydah	Philippine International School, Buraydah	Regular EOW
29	Aug 30 - Sep 3 (Sun-Thu)	Al Khobar	Golden Tulip Hotel Al Khobar	Regular EOW
30	Sep 4-5 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
31	Sep 11-12 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
32	Sep 18-19 (Fri/Sat)	Al Khafji	TBA	Regular EOW
33	Sep 20-24 (Sun-Thu)	Al Khobar	Golden Tulip Hotel Al Khobar	Passport renewal only
34	Sep 25-26 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
35	Oct 3 (Sat)	Al Kharj	TBA	Passport renewal only
36	Oct 9-10 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
37	Oct 18-22 (Sun-Thu)	Al Khobar	Golden Tulip Hotel Al Khobar	Passport renewal only
38	Oct 23-24 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
39	Nov 5-8 (Thu-Sun)	Sana'a, Yemen	Movenpick Hotel	Regular EOW
40	Nov 13-14 (Fri/Sat)	Buraydah	Philippine International School, Buraydah	Regular EOW
41	Nov 22-26 (Sun-Thu)	Al Khobar	Golden Tulip Hotel Al Khobar	Passport renewal only
42	Nov 27-28 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW
43	Dec 5 (Sat)	Riyadh	2nd Industrial City	Passport renewal only
44	Dec 6-10 (Sun-Thu)	Al Khobar	Golden Tulip Hotel Al Khobar	Passport renewal only
45	Dec 11-12 (Fri/Sat)	Al Khobar	Al Jazeera International School, Dammam	Regular EOW

Atake sa Bagong Taon

"Kukuhanan ko ng larawan ang Kawayanan Festival", ang nasa isipan ko bago ako nagbakasyon. Ang kapistahan ay ipinagdiriwang sa tuwing unang linggo ng Disyembre.

Nobyembre 23, habang nasa biyahe pauwi ng Pinas, napabalitang may bombang sumabog sa mismong parke kung saan pagdadausan ng pista. Ang lugar na iyon ay ginawang peryahan kaya dagsa ang mga kababayan na sana ay nakikisaya. May namatay at marami ang nasugatan.

Disyembre 31 ng hapon, habang ang lahat ay abala sa pamamalengke para may maihanda sa noche buena, isa na namang karahasan ang naganap sa aking bayan. Isang bomba ang sumabog sa mismong palengke. Marami ang natamaan at mayroon na namang nagpaalam. Ilan sa mga minalas na nasugatan at namatay ay kabarangay ko. Ang bagong taon na sana ay kasayahan ay nabalot ng hinagpis at kalungkutan.

Part of Mlang Public Market after bombing on December 31, 2014. Photo credits to Ms. Gina Eumeda

Prutas at Torotot. Ang naiwanan ng biktima sa lugar matapos ang pagsabog. Photo credits to Mr. Nikko Arvin Mortera.

Ang lahat ay nagluksa, nangamba at natakot. Ang bayan na naging huwaran ng kaayusan at katahimikan ay naging biktima ng karahasan.

Ano ba ang meron sa bayan at ito ang napiling guluhin?

Heto ang ilan sa mga eksena na nakuha ko noong Kawayanan Festival.

Ang bayan ng Mlang sa Hilagang Cotabato ay isang TAHIMIK na lugar. Namumuhay nang SIMPLE ang mamamayan dahil ang karamihan ay nabubuhay sa pagsasaka. Ang pagsasaka ay isang MARANGAL na trabaho na nagbibigay ng inspirasyon sa mga kabataan na magpursige sa pag-aaral.

Ang kapistahan ay ipinagdiriwang at nilalahukan ng lahat. Mula sa pinakamababang opisyal ng barangay hanggang sa pinakapunong opisyal ng bayan. AKTIBO ang lahat dahil sa hanay ng mga litsong baboy na lahok ng bawat barangay at mga LGU.

 Ang litson sa kawayan ay hindi lamang isang pakontest dahil ang lahat ng ito ay ipinamumudmod at IPINAMIMIGAY sa lahat.

At tanda ng PAGGALANG sa tradisyon at paniniwala ng mga kababayan naming hindi kumakain ng baboy, litsong manok naman ang sa kanila ay inaalok.

Ang mga paghahanda na ito ay hindi lamang para pasayahin kaming mga matatanda. Ito ay para maipakita sa mga kabataan ang ibig sabihin ng NAGKAKAISA.

Kaya sa mga kababayan ko, Babangon Tayo! Maging mapagmatyag at sa simpleng pag-iingat sa ating mga sarili ay maibabalik natin ang kaayusan ng bayan.

Sana makamit natin ang hustisya!