Mga Takaw Pansin na Eksena sa Airport

Ito ang mga paulit-ulit na eksena sa paliparan kung saan dagsa ang mga kapwa ko OFW sa tuwing ako'y nagbabakasyon.

Bato bato sa langit, ang tamaan sana ay pumikit at huwag magalit.

Riyadh International airport, KSA

Eksena 1. Sa isang umpukan, agaw pansin si kuya dahil sa kanyang boses. Hindi malaman kong sumisigaw ba o sinasadya niyang lakasan ang pag-uusap nilang magkagrupo. Naririnig din kasi ng ibang mga tao kung paano niya ipinagsigawan ang kaniyang sahod. Ipinagmamalaki na sa kanilang lahat na magkakasama sa construction , ang kanyang sahod ang pinakamalaki. Ginagawa niya ba ito para magyabang o ginagawa niya para ipahiya ang kanyang kasamahan. Ibig sabihin ba ay mas mahusay siyang magtrabaho kaysa sa iba?

May mga tao talagang bulgar sa kanilang kinikitang pera. Ayos lang yon, pinaghirapan din naman niya iyon. Kaya lang, isipin din sana na hindi lahat ng OFW na nasa airport ay mga matagumpay. Meron diyan na mas maliit pa ang sinasahod at meron ding mga walang sinahod.

"Keep your basic salary as secret.  Walang masama sa hindi pagsabi nito". Isang mensahe mula sa mga OFW na kumikita nang malaki sa abroad.

Eksena 2. Paglapag ng mga gulong ng eroplano sa lupa, hindi lamang celfon ang inilabas ng mga pasahero mula sa kanilang mga bulsa at bag habang nanatiling nakaupo dahil "on" pa ang seat belt sign. Lumilitaw rin ang mga malabatong singsing, hikaw, kuwintas, at kung ano pang palamuti sa katawan. Nakakasilaw ang liwanag na nagmumula sa mga naglalakihan at nagkikislapang mga gintong alahas na suot nina ate at kuya.

Ang mga naiinggit ay hanggang tingin lamang. Walang pambili e. Pero isipin sana na ang naipong alahas ay nakakaakit, hindi lamang dahil ito ay mamahalin. Mahalin din sana ang buhay dahil baka ang suot na alahas pa ang magiging mitsa para bawiin ito.

Magandang investment ang alahas pero may tamang lugar kung saan dapat ito ipakita. Alam natin, nakakadagdag ito ng kagandahan  o kaguwapohan, pero sa panahon ngayon isipin sana muna ang sariling seguridad habang nasa isang pampublikong lugar.

Ang kamag-anak lalo na ang mga magulang na naghihintay sa labas ng paliparan ay hindi nasisilaw sa mga alahas na suot. Ang mahalaga sa kanila ay ang pagdating natin ng ligtas at ang muling pagkikita sa loob ng ilang buwang pagkakawalay sa kanila.


Eksena 3. Sa baggage conveyor na lulan ang mga kasabayang OFW, sangkatutak na kahon ang bubungad. Kaya daw matagal ang paglabas ng mga bagahe dahil sa napakarami at naglalakihan ang mga box ng appliances tulad ng flat screen tv, components, at mga laruan. Naiirita at naiinip ang mga turistang kasabayan sa daming dalang kahon na kung papansinin ay makikita at mabibili rin naman sa Pinas.

Iba pa rin kasi kapag ang bitbit na pasalubong ay galing sa pinanggalingang lugar. Hindi nila maintindihan na ang kadalasang laman ng mga kahon ay inipon pa mula sa ilang buwan o taon na pananatili sa ibang bansa.

At hindi lahat ng OFW ay kayang magbayad at nagtitiwala sa mga cargo companies na magdadala ng mga bagahe sa Pilipinas. Kaya umaasa na sa pag-uwi ay maisama nila sa kargamento ang kanilang balikbayan boxes.

Eksena 4. Masugid na naghihintay si Ate na naunang dumating kaysa sa kanyang sundo. Posturang postura. Ilang minuto pa ay dumating na rin ang isang jeep lulan ang kanyang kamag-anak na halos isang barangay. Nagmamadaling bumaba at niyakap kaagad siya ng matandang babae na siguradong nanay niya. Samantalang ang iba ay nakatunganga. Tinititigan siya mula ulo hanggang paa. Nag-aalanganin silang lumapit kay Ate na nakaboots, makintab na legging at skirt, nakajacket nang makapal at animo'y isang Japanese anime.

Sa pananamit pa lang ay malalaman na ang isang kababayan ay galing sa abroad. Para sa mga matang sanay na sa ganitong klase ng kasuotan ay normal lang at malamang hindi pansinin. Huwag lamang sumobra at gawing malaking tanghalan o fashion show ang paliparan. 

Photo by Chameleon Farm

Mahalaga sa ating mga OFW na makopya ang katangian ng isang chameleon. Ang pagbabago at ang pag-angkop ng kulay nito sa lugar kung saan siya gumagapang ay magsisilbing gabay at proteksyon natin sa dalawang lipunan na ating ginagalawan.

We're Closed on Ramadan

Opisyal na nagsimula ang sagradong buwan ng Ramadan sa taong  2014.

Muli't muli ang paalala ng mga opisyal ng bansa at ng mga embahada sa mga expat na nakatira dito sa Saudi. Katulad ng dating kinagawian, walang kakain o iinom sa pampublikong lugar.

At dahil walang pagkain sa araw, pansamantalang nagbago ang schedule ng mga establishments dito tulad ng hospital, bangko, at malls. Maraming tindahan ang sarado tuwing araw at nagbubukas lamang tuwing gabi, lalo na iyong ang serbisyo ay pagkain.

Ito ang schedule ng Dhahran Mall. Pansining mabuti ang schedule dahil baka ang nakagawiang oras ng iyong paggala ay nakasarado pala.

Mall of Dharhan - a shopping paradise in eastern region. One of the largest mall in Saudi Arabia.

Driving in Saudi: Yes or No

If you're a woman working in Saudi Arabia, this post is not for you. Women are not allowed to drive cars in this country.

However guy expatriates, who are not driver in profession but having a family iqama like me have the benefit of owning a car. But driving in Saudi is the most critical decision that I would possibly make. So I'm writing this post in english, so comments and suggestions from other nationalities working in the kingdom will be freely recognized .

Yes to Driving!
There are so many advantages why an expatriate must drive a car here in Saudi Arabia.

1. Saudi Arabia has the cheapest petrol. The premium diesel fueling a car is only 0.45 riyals per liter or around six pesos in Philippines. Just imagine how many kilometers a car could run at 15 riyals full tank. Maybe more than a week. The whole world fuel prices are increasing but Saudi Arabia and other Gulf countries kept their fuel prices low.

2. Having the cheapest petrol, Saudi Arabia also has the cheapest car sale and car rental. Without a down payment and monthly installment plan for as low as 600 riyals, you can have your brand new car. Or you can rent a car for 90-100 riyals for 24 hours.

3. Public transportation is not available in some cities. So driving an own car is necessary. However, if you have contacts to legitimate taxis (only few), then this will not be a problem.

4. The country has good and excellent widened highways. The well managed roads are mostly four to six lanes, one way route.

5. Well, the country has the best technology in terms of managing and controlling traffic. They recently introduced the system (called SAHER) for generating charges & fines and inquiries purposes. Once captured by their camera, immediately they will send SMS on violator's registered mobile. The violator can settle his penalties at home at his convenience. One must be registered in www.moi.gov.sa to have a complete access.

No to Driving!
Saudi Arabia has no good record in term of driving.

1. The highest accident rates brought by driving was recorded here in Saudi Arabia. I witnessed some of them and Mr. Google knows it! The high standard highways gave not only comfort but made the driver unnoticed that he exceeded the car's speed limit.

2. Fuel is low but violation fines are extremely high. There are traffic cameras situated on highways and only veteran drivers know well the location. Exceeding speed limit captured by a camera costs 300 riyals. How much it would be if you caught by other cameras in same highway? There are more expensive fines than this.

3. There are problems that might be encountered along the road. And waiting for a "Good Samaritan", is not common in here. I must handle the troubleshooting first before calling help from known friends.

4. Driving here would exposed me to Saudi strict law. Accident is uncontrollable and everyone knew that the punishment for death is only death.

5. Nowadays, there are so many expatriates in Saudi due to industrial expansions. As benefit competition between companies, some provided cars to their employees. Salaries also adjusted in such a way that an ordinary employee could avail luxuries. Parking spaces in the cities are also in competition. What is then the used of having a car if it was parked very far from the door step?

6.  In between traffic trouble, traffic officer will not speak nor understand english. So sometimes, explanations brought more troubles. I remembered a friend complaints because he was once caught on the road, "There are so many expat in Saudi, traffic police should know international language.". He was then replied by a guy, "My friend, we're not in London or America.". A reminder that this is an Arabic speaking country.

Driving, I'm thinking of it!

Mga Di-dapat at Dapat Gawin ng OFW sa Saudi

Bilang tugon sa isang kahilingan, ginawan natin ng paraan para makuha ang mga listahan ng mga DAPAT at DI-DAPAT gawin ng isang OFW dito sa kaharian ng Saudi Arabia.

Ang bansang Saudi Arabia ay masasabing weird ng iilan. Ganunpaman, ang bansang ito ay may sariling kultura na kakaiba at bukod tangi. Halos 25% ang expat dito ayon sa World Fact book, ngunit nirerespeto pa rin ng karamihan ang konserbatibo at mahigpit nilang pamamalakad.

Ang mga nasa listahan ay iilan lamang sa napakaraming DO'S and DONT'S sa bansang ito. Ganunpaman, nabanggitt naman ang kadalasan at kalimitang nangyayari base na rin sa aking sariling karanasan.

Mga Di Dapat Gawin

Huwag kumain, uminom at manigarilyo sa pampublikong lugar sa mga oras na bawal tuwing ipinagdiriwang ang Ramadan. Kumain lamang sa loob ng kuwarto na hindi ka nakikita ng kasamahang Muslim. Ito ay bilang pagrespeto sa kanilang tradisyon at paniniwala.
Huwag magbigay o tumanggap ng anumang bagay na gamit ang iyong kaliwang kamay. Sa kadahilanang ang kaliwang kamay ay ginagamit sa paglilinis ng katawan kaya madumi. Laging gamitin ang kanang kamay sa lahat ng bagay.
Huwag umalis o gumala ng nag-iisa lalung lalo na sa gabi. Kung di talaga mapigilan ay sana man lang ay maiwasan. Hindi lamang sa Saudi ito applicable kundi kahit saan mang bansa. Hindi kasi natin ito lugar at ang mga krimen ay kadalasang nangyayari sa gabi.
Huwag basta maniwala o sumama sa taong di mo kilala. At kahit makipagkaibigan ay iwasan.
Sa mga babae, iwasang mag-iwan ng numero ng cellphone sa mga kalalakihang di kakilala.
Huwag sumali  sa mga political o kahit anong religious activities na hindi ayon sa Islam. Ang Saudi Arabia ay sagrado at devoted lamang sa Islam.
Huwag tumingin o makipag-usap sa mga kababaihan. Maliban na lang kung ikaw ay tinatanong.
Iwasan ding madikitan ang babaeng Saudi kaya dumistansya kapag sila ay nasa daanan.
Huwag pumasok sa family section ng isang establisment kung ikaw ay bachelor o single. Exclusive lamang ito sa kababaihan at may mga pamilyang Arabo o expat.
Sa kalalakihan, huwag magsuot ng short pants kung ikaw ay papasok sa opisina ng gobyerno. Wala namang dress code, pero hindi talaga ito pormal.
Huwag kumuha ng litrato sa pampublikong lugar at mga opisina. Lalong lalo na kapag may background na kababaihan. Maliban na lang kung ikaw ay humingi ng pahintulot.
Huwag kang pumasok sa mosque kung ikaw ay di Muslim maliban na lang kung ikaw ay inanyayahan. Hindi rin nakakapasok sa Mecca at Medina ang isang expat na hindi Muslim.
Huwag sumali o tumulong sa isang gulo na sangkot ang isang Saudi.
Iwasang makipagdebate o makipag-away sa isang Arabo.
Huwag mong tulungan ang isang biktima ng aksidente kung ikaw ay nag-iisa. Mahirap na kapag ikaw ang mapagbintangan. Maiging tumawag sa emergency hotline para humingi ng saklolo.
Huwag uminom ng may alkohol, magsugal, o gumamit ng ipinagbabawal na gamot. Isama na rin dito ang pag-iwas sa gawaing prostitusyon. Ito ay mahigpit na ipinagbabawal na may parusang pagkakadeport, pagkakakulong o kamatayan.
Iwasang dumaan sa mga naglalaro na kabataang Saudi. Lalong lalo na sa nagbibisikleta at iyong naglalaro ng pellet guns. May ibang kabataan dito na di marunong rumespeto ng mga matatanda.
Huwag magpakita ng paglalambing sa publikong lugar tulad ng pagyakap o paghalik kahit sa siya ay iyong asawa. Ang Pubic Display of Affection ay may kaukulang kaso dito.
Huwag magsuot ng pambabaeng kasuotan kung hindi ka naman babae. Isang paalala sa mga kapatid sa third sex.
Huwag buksan kaagad ang pintuan ng bahay pag may kumakatok. Alamin muna kung sino. Marami na kasing pangyayari na nalooban ang flat/apartment dahil sa pagkakamaling ito.

Mga Dapat Gawin

Ang babae at lalake ay magkaibang grupo sa Saudi Arabia. Dito lang ako nakakita ng Ladies Market at Bank only for Ladies. Kaya bawal magsama ang isang babae at isang lalaki kung di naman magkaanu-ano. Kahit kayo ay magnobyo pa. Kailangan ng legal na dokumento na kayo ay tunay na mag-asawa bago kayo magsama.
Sa mga kababaihan, magsuot ng abaya tuwing lumabas. Ang pagsuot ng abaya ay nagpapahiwatig ng ating respeto sa konserbatibong kultura ng Saudi.
Magpakita ng motibo o interest sa kultura, tradisyon o kahit ang relihiyon ng mga Saudis. Natutuwa sila sa mga dayuhan na sumusubok ng salitang Arabo at iyong may interes na basahin ang mga librong may kinalaman sa Koran at Islam.
Ang sagot sa pagbati ng isang Arabo na ASSALAM ALAIKUM (Peace be with you) ay WA ALAIKUM ASSALAM na ang ibig sabihin ay "And also with you".
Sa mga kalalakihan, laging makipagkamay  kung ikaw ay magtatanong o pumasok sa opisina ng among Arabo o may ipinakikilalang bagong kasama.
Makiinom o di kaya ay makikain lamang sa kanilang "tea and date session" kung ikaw ay inimbitahan.
Makipagkwentuhan sa mga lokal. Gustong gusto nila ang topic about travel and family. Sa ganitong paraan, mas makikilala mo ang totoong kultura ng isang Saudi national. 
Palaging dalhin ang  iqama o ang community card kahit saan man magpunta. Minsan may surprise check up ang mga pulis sa mga expat. Ang walang maipakitang iqama ay may libreng bakasyon sa kulungan.
Magsariling sikap ka! Ikondisyon mo palagi ang iyong sarili. Panatilihing gumagana ang immunity upang labanan ang HOMESICK!


(Other sources: Easy way to learn Arabic, 4th edition by Mahmoud S. Tajar)

Trabahong Part Time

Marami akong nakasalamuha na mga pinoy Part Timers dito sa Saudi. Sila iyong mga kababayan na may ibang pinagkakakitaan maliban sa trabaho kung saan sila nahire.

Para sa akin, wala namang masama sa ginagawa nila. Ang pag-asenso na hinahangad ng isang OFW ay tama lamang na sinasabayan ng sipag at tiyaga. Para sa kanila, sayang ang mga nalalabing oras ng isang araw na walang kikitain.

"Sayang ang oras. Sayang ang pagkakataon. Pera din yan!"

Isang halimbawa ang isang kababayan na dahil sa pagluto ng masarap na pansit bilang sideline ay nagresign sa pagiging secretary at nagtayo ng isang Pinoy restaurant sa tulong ng Arabo. Sa kalaunan ay lumakas ang negosyo at nagkaroon pa ng isang branch at isang panaderya. Maraming Pinoy ang nabigyan niya ng trabaho. Ang tagumpay niya ang nagpatikim sa amin ng mainit at malinamnam na pandesal na mabibilhan habang nagtratrabaho sa kaharian. Isa siyang inspirasyon na dapat talagang tularan.

Kadalasang may mga Part Timers ay ang mga Pinoy restaurants. Kung hindi waiters, ay makikitang nasa kusina. Malaking tulong ang mga part timers dahil kaunti lang naman talaga ang mga original na empleyado ng isang restaurant.

Meron ding nasa barber shops at saloons. Kung magaling lang din sana akong manggupit, e baka gawin ko rin ito. Kulang na lang ay bigyan ng transaction number dahil sa marami ang kliyente dito. Mahaba ang pila dahil napakarami ang mga kababayang may long hair, may puting buhok, at maduming kuko. Isang larawan na talagang napakasipag ng mga pinoy dito sa Saudi. Naging last priority na nila ang mag-ayos ng sarili.

Sa mga dependents naman ng mga OFW na nandito sa Saudi, sa kabila ng "Not allowed to work" na nakatatak sa mga visa ay may ibang nagkakaroon ng trabaho lalo na iyong may propesyon ng pagtuturo o accounting. Sila ang kadalasang kinukuha sa mga eskuwelahan para magturo.

Marami pang ibang pagkakakitaan dito sa kaharian kapag ang hanap ay pera. Kung talagang masipag at maabilidad lang. Ang iba ay bilang construction workers, private drivers, sale clerks, at marami pang iba basta di lang mapili sa trabaho.

Subalit nag-iiba na ang kalagayan ng mga Part Timers sa ngayon. Sa sunod sunod na pagraid ng mga Saudi Police sa mga establisments para hulihin ang mga ilegal workers ay kasama na rin doon ang mga kababayan nating Part Timers. Taliwas kasi ito sa mahigpit na labor rules ng kaharian. Hindi masama ang maghanap ng dagdag kabuhayan subalit ang batas ay batas. Wala tayong ibang magawa kundi ang sumunod na lamang.
Mababasa ang karagdagang impormasyon sa Arab News.

Kahit legal tayong mga OFW sa Saudi, hindi natin maiwasan na magkamali. Malamang dahil sa ating kakulangan sa kaalaman sa mga patakaran lalong lalo na sa batas ng kaharian. Ganunpaman, ang desisyon ay nasa atin pa ring sariling kamay.
_________________________________

Common Violations and Penalties by us ( for our informations)

#5. Practice of work by the dependent such as wives and children - SAR1,000 for first offense, SAR2,000 for second offense, SAR3,000 for third offense and the issue will be referred to Minister of Interior for termination of Iqama and deportation.

#7. Employing an expatriate with a visitor's visa - deportation if the visa is still valid. And if the employer is an expat resident (valid iqama holder), he should fined and considers himself for deportation.

#14. Sheltering the over stayer after performing Hajj assisting him to stay illegally in the country - if the violator is an expat resident, the fines is SAR10,000 or one month imprisonment and subject for termination of iqama and deportation.

#21. Expat resident working for another employer or for his own account - termination of iqama and deportation.

#28. Expat working for an employer other than the one recruited him - deportation and banned to return in the kingdom for two years.
______________________________

Bawal ang makipagdate sa Saudi?

Bawal nga ba?

single siya at single ako, anong masama?

Ayon sa Saudi law, bawal makipagsocialize ang isang babae sa isang lalaki kung di naman niya ito kapamilya. Sa madaling salita, di nga pwedeng makipagdate sa Saudi kung di mo naman ito asawa. Kaya kapag single ka, ay huwag ka masyadong dumikit at makipag-usap sa mga babae sa publiko. Kung mag-asawa naman, kailangan laging dala ang dokumento na nagpapatunay na kasal nga kayo.Ang mga nahuling lumabag ay may kasong prostitusyon at may hatol na pagkakulong at deportasyon.

Maraming kainan sa Saudi ang may family section, kung saan kumakain at pinagsisilbihan ang may pamilya at ang mga babaeng kostumer. Ang mga kainang walang ganitong kwarto ay masasabing para lamang sa mga bachelor.
Ang  mga Pinoy restaurants sa Saudi ang tanging saksi sa mga taong lihim na nagmamahalan na ang iba ay nauwi sa kasalan. Ito rin ang piping saksi sa mga hulihan kung saan ikinukulong ang nagdidate dahil nga nilabag nila ang conservative law ng Saudi. At ito rin ang lugar na nagtatago ng mga ebidensiya ng pagtataksil ng isang OFW sa kanyang kaparehang naiwan sa Pilipinas.

Karapatan nating magmahal dahil ito'y natural sa atin bilang tao. Pero ang pagmamahal ay nasa tamang tao, tamang panahon, tamang lugar, at tamang pagkakataon dahil nasa Saudi Arabia tayo!

Droga sa Saudi

Maraming Pinoy ang nakulong at may sentensiya na rin dahil dito. Kahit saang bansa ay may iba't ibang penalty, pero dito sa Saudi ang masasabi kong may pinakamatinding parusa. Ang penalty sa mga drug traffickers sa Saudi Arabia ay kamatayan. Marami na akong nakitang video ng death penalty dito sa Saudi dahil ginagawa naman yon sa harap ng publiko. Nakakapangilabot yung pugot ulo at nakakapatulala yung firing squad. Sinuman ang nakapanuod noon sa aktwal, ay talagang makapagsabi na di pamarisan ang mga nahatulan.

Kung ang guilty drug traffickers sa Pinas ay nagiging inosente, dito sa Saudi kahit magaling ang abogado mo ay talagang mapaparusahan ka.Walang exceptions kumbaga. Kaya nakakaawa iyong mga talagang inosente at naframe up lang dahil talagang di nakakalusot.
Dahil maayos na trabaho naman ang hanap natin, huwag na tayong mag sideline nito. Huwag rin tayong maging mangmang pagdating sa mga ganitong kalakaran. Huwag tayong tumanggap ng mga bagay na di natin alam kung ano ang laman. Kung kakilala mo ang nagpapadala ngunit tumtangging ipasilip sa iyo, e aba tanggihan mo rin. Mas mabuti pang maging magkagalit kaysa magkaibigan na dulot sa iyo ay kapahamakan.

Ang droga ay mahigpit na ipinagbabawal sa Saudi ngunit maraming lokal ang gumagamit nito lalo na yong mga kabataan. Madali kasing malalaman ang taong sabog sa droga kaysa sa taong normal. Pero hayaan na natin sila, bansa naman nila ito.Ang mahalaga isa kang matagumpay na OFW.